15 sierpnia br. upływa termin wprowadzenia standardów ochrony małoletnich przez wszelkie podmioty pracujące z dziećmi lub na rzecz dzieci (stowarzyszenia, kluby sportowe, fundacje, uczniowskie kluby sportowe).

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw wprowadza nowe instrumenty ochrony praw dzieci. Między innymi nakłada ona na podmioty pracujące z dziećmi, obowiązek posiadania standardów ochrony małoletnich.

Instytucje i placówki pracujące z dziećmi są zobowiązane do wprowadzenia standardów od 15 lutego 2024 r. Przepisy dotyczące standardów ochrony małoletnich znajdują się w art. 22b i 22c ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniem przestępczości na tle seksualnym i ochronie małoletnich (ustawa ta została zmieniona Ustawą o ochronie małoletnich, czyli tzw. „ustawą Kamilka”, która weszła w życie 15 lutego 2024 r.). Obowiązek wprowadzenia wyżej wymienionych standardów musi być zrealizowany w terminie do 15 sierpnia 2024 r. 

Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich mają:

• organ zarządzający jednostką oświaty oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
• organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich (zwane dalej podmiotami).

Oznacza to, że również organizacje pozarządowe (m.in. stowarzyszenia, fundacje, kluby sportowe i uczniowskie kluby sportowe, spółdzielnie socjalne, kościelne jednostki, itp.) pracujące z dziećmi mają obowiązek wprowadzenia „Standardów ochrony małoletnich” w swoich organizacjach.

W standardach, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności, określa się w szczególności:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
• zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadomienie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty”;
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasad przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentacji tej czynności;
• zasady i sposób udostępnienia rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nim i ich stosowania;
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

W standardach wprowadzanych w placówce lub miejscu prowadzonej działalności należy określić także:

• wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
• zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
• procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
• zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Obowiązek wprowadzenia standardów mają także podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich. Standardy, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju prowadzonych usług, określają w szczególności:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem podmiotu a małoletnim, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
• zasady i procedury identyfikacji małoletniego przebywającego w obiekcie hotelarskim i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w tym obiekcie;
• zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego znajdującego się na terenie obiektu hotelarskiego lub korzystającego z usług turystycznych jest zagrożone;
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadomienie sądu opiekuńczego;
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

W standardach uwzględnia się sytuacje dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami. Sporządzane standardy mają na względzie konieczność ich zrozumienia przez osoby małoletnie.

Co najmniej raz na dwa lata podmioty mają obowiązek dokonywać oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującym przepisami. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.

Podmioty udostępniają standardy na swojej stronie internetowej oraz wywieszają w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich.
Ostateczny termin wprowadzenia standardów upływa 15 sierpnia 2024 r.

Pomocne materiały przy tworzeniu standardów wprowadziła Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę m.in. narzędzia oraz materiały, które mogą ułatwić proces wdrażania standardów.

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie Standardy Ochrony Małoletnich: https://standardy.fdds.pl/

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę jest ekspertem w obszarze standardów ochrony dzieci (standardów ochrony małoletnich). Od ponad 15 lat promuje i wdraża je w Polsce.